Op 31 oktober 1517 sloeg Maarten Luther 95 stellingen aan de deur van de slotkapel in Wittenberg. Hiermee nam hij in het openbaar afstand van allerlei misstanden in de katholieke kerk. Hij hoopte met zijn optreden de kerk van binnenuit te kunnen hervormen.

De kerkelijke leiders reageerden fel op Luther. In 1520 werd hij door paus Leo X in de ban gedaan en daarmee uit de katholieke kerk gezet. Toen Luther bleef vasthouden aan zijn opvattingen, volgde in 1521 ook de rijksban door keizer Karel V. Dit maakte hem vogelvrij, waardoor hij geen bescherming meer genoot binnen het Duitse Rijk.

Na zijn breuk met de kerk gaf Luther zijn strijd niet op. Hij vertaalde de Bijbel in het Duits, zodat gewone mensen ontdekten dat zijn kritiek op de katholieke kerk terecht was. De opvattingen van Luther vormden de basis voor de Reformatie en leidden tot het ontstaan van de protestantse beweging, die brak met de katholieke tradities en de Bijbel centraal stelde.